Çinili Köşk

Çinili Köşk, Topkapı Sarayı kompleksinin bir parçası olarak Fatih Sultan Mehmet tarafından 1472 yılında yaptırılmıştır. Köşkün mimarı bilinmemektedir.

Köşk, 17. yüzyılda Sırça Saray olarak da adlandırılmıştır. Bu dönemde, köşk içerisinde bazı yeniliklerle odalardan birisine yaptırılan çeşmenin kitabesinde Sırça Saray ismi geçmektedir.

Köşk, 19 Kasım 1737’de bir yangın sonucunda harap olmuştur. Bu yangın sonrasında yapılan tamirde köşkün cephe mimarisinin önemli oranda değiştiği görülmektedir.

19. yüzyıl sonlarında, köşk ihmalden dolayı bakımsız kalmış ve müze binası olarak kullanılmaya başlanmıştır. 1875 ile 1891 yılları arasında Müze-i Hümayun (İmparatorluk Müzesi) olarak hizmet vermiştir.

Müzeye çevrim sırasında binanın çinilerinin zarar gördüğü, kubbeyi de içine alır şekilde inşa edilen ahşap çatının kaldırıldığı, binaya dışarıdan merdiven yapıldığı, bazı duvarların kaldırıldığı belgelerde görülmektedir.

1910’lu yıllarda önemli bir restorasyon gören Çinili Köşk, II. Dünya Savaşı yıllarında kapatılmış ve 1942’den itibaren de tamir edilerek, 1880’li yıllarda ön tarafındaki inşa edilen merdiven kaldırılmıştır. Bu tamirat 1948-1952 yılları arasında devam etmiş ve kapatılan yerler açılarak yapı ihya edilmiştir.

1953 yılında Türk ve İslam Sanatları Müzesi olarak kamuya açılmıştır. Daha sonra İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin bünyesine katılmıştır. Müzede Selçuklu ve Osmanlı devrinden kalma İznik Çini ve seramik örnekleri sergilenmektedir.

Yapı özellikleri

Çinili Köşk, iki katlı taş bir yapı olarak inşa edilmiştir. Yapımında beyaz küfeki taşı kullanılmış, ancak yan ve arka cephelerde kırmızı tuğla dolgulara yer verilerek binanın renkli bir görünüm kazanması sağlanmıştır.

Ön cephedeki iki kat halindeki revaklardan üst dizinin sütun başlıkları Fatih dönemi üslubuna ters düştüğünden; bu revağın şeklini 18. yüzyıldaki tamirde aldığı ifade edilmektedir.

Çinili Köşk’ün iç mekânında, 16. yüzyıldan kalma İznik çinileriyle kaplı duvarlar ve tavanlar bulunmaktadır. Bu çinilerde, çiçek, meyve ve kuş motifleri işlenmiştir.

Çinili Köşk, İstanbul’un önemli tarihi ve kültürel miraslarından biridir. Müze, her yıl yerli ve yabancı milyonlarca ziyaretçiyi ağırlamaktadır.