Hekimoğlu Ali Paşa Camisi

Hekimoğlu Ali Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nun önemli isimlerinden biridir ve İstanbul’da birçok eser bırakmıştır. Bunlardan biri de Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi’dir. Külliyenin yapımı 1735 yılında tamamlanmıştır ve başta cami olmak üzere çeşitli yapıları içermektedir.

Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi’nin merkezinde yer alan cami, mimari açıdan büyük bir özgünlüğe sahiptir. Caminin mimarları Çuhadar Ömer Ağa ve Hacı Mustafa’dır. Cami, Osmanlı cami tipolojisi içinde, Mimar Sinan’ın geliştirdiği en özgün tiplerden biri olan altıgen baldakenli merkezi mekân geleneğine uygun olarak tasarlanmıştır. Ayrıca, bu camide de altıgen ve sekizgen kubbeli baldaken tipindeki camilerde görülen mihrap bölümünün yarım kubbeyle örtülü bir dikdörtgen hacim olarak kıble duvarından dışarı taşırma özelliği bulunmaktadır.

Caminin dış mimarisi, yükseklik boyutunun vurgusuna karşın klasik örneklerin dışına pek çıkmamıştır. Caminin girişi, ağır konsollar üzerinde biraz dışarıya taşan kütüphanenin altından sağlanmaktadır. Beş açıklıklı son cemaat mahallinin mukarnaslı bir girişi vardır. Caminin hariminin kuzeydoğu ve güneybatıda da iki yan girişi bulunmaktadır.

Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi’nin içerisinde ayrıca kütüphane, sebil, çeşme ve şadırvan gibi yapılar da yer almaktadır. Hekimoğlu Ali Paşa, yıkılan eski tekke yerine yeni bir tekke yaptırmıştır. Ayrıca, camiye dışarıdan girilen bir hünkar mahfili de bulunmaktadır. Caminin dış mimarisinde klasik örneklerin dışına çıkılmamış olsa da iç mekan ve yan yapılar zengin detaylara sahiptir.

Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi’nde dikkat çeken diğer bir yapı da Hekimoğlu Ali Paşa’nın türbesidir. Bu türbe, tromplu iki kubbe ile örtülü bir dikdörtgen olarak tasarlanmıştır.

Türbenin yanı sıra, Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi’nde bir kütüphane de yer almaktadır. Kütüphane, caminin beşik tonozla örtülü bir geçidi olarak tasarlanmıştır ve caminin kapısının üzerine inşa edilmiştir. Bu, o dönemde toplum kültüründeki değişen eğilimleri yansıtan önemli bir işarettir. Hekimoğlu Ali Paşa’nın medrese yerine kütüphane yaptırması, bilginin ve bilimsel çalışmaların önemine vurgu yapmaktadır.

Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi’nin bir diğer önemli yapısı ise sebilidir. Sebil, Lale Devri bezemelerini en olgun tasarımıyla temsil eden yapılar arasındadır. Bu kubbeli sebilin geç rokoko karakterli bronz parmaklıkları, dönemindeki sebil şebekeleri içinde benzersizdir. Sebil, caminin dışında yer alır ve külliyenin estetik açıdan zenginleştirilmesine katkıda bulunur.

Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi, Osmanlı mimarisinin özgün ve zarif örneklerinden biridir. Caminin tasarımı, diğer camilerden farklı bir tarza sahip olmasıyla dikkat çekerken, türbesi ve kütüphanesi gibi ek yapılarıyla da ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Külliyenin kitabeleri, tamamlanma tarihini 1735 olarak göstermektedir.