“Turist Gibi İstanbul’u gezmek” serisinin 11. bölümü. Fatih Çarşamba-Karagümrük…
Fatih Külliyesi: Yapımına Fatih Sultan Mehmet’in emriyle 1463’te başlanmış. 1470 yılında tamamlanmıştır. Mimarı Sinanüddin Yusuf bin Abdullah yada bilinen ismiyle Atik Sinan . Külliye Cami, 16 adet medrese, darüşşifa (hastane), tabhane (konukevi) imarethane (aşevi), kütüphane ve hamamdan oluşmuş.
Şehrin yedi tepesinden birinde inşa edilmiş.
Cami 1766 yılındaki depremde yıkılmış. 3. Mustafa tarafından, M.1767-1771 yıllarında camii, bugünkü şekliyle yeniden inşa ettirilmiş.
İlk Türkçe ezan 29 Ocak 1932 yılında bu camide okunmuş.
Yavuz Sultan Selim Camii: Yavuz Sultan Selim Camii hakkında daha önce yazı yazmıştım. Aynı yazıda caminin yanıbaşındaki Aspar Sarnıcı‘ndan da bahsetmiştim. Güzel bir manzara terası olan caminin hazire avlusunu gezmenizi tavsiye ederim. (Bu arada imam’a ait evde gözüm var :) )
Fethiye Camii: Teodokos Pammakristos (çok mutlu anlamına gelir) ismiyle İmparator 8. Mikail’in yeğeni Prostostratos Mikhael Glabas Tarkaniones tarafından yaptırılmış. Fetihten sonra bir dönem Patrikhane olarak kullanılmış.
Sultan 3. Murat Azerbaycan ve Gürcistan’ın fethi (1591) şerefine “Fethiye” ismiyle yapıyı camiye çevirmiş. Camiye çevrilirken kilisenin apsis kısmı yıkılarak kıbleye uygun hale getirilmiş.
Cumhuriyet döneminde müzeye çevrilen yapı Amerikan Bizans Araştırmaları Enstitüsü tarafından 1955 yılında üzeri sıvanmış olan mozaik ve freskoları açığa çıkarılmış. 1960’lı yıllarda yapı tekrar cami olarak kullanılmaya başlanmış.
Hırka-i Şerif Camii: Hırka-i Şerîf Camii, Sultan Abdülmecid tarafından 1850 yılında Hz. Muhammet tarafından Veysel Karani’ye hediye edilen “Hırka”nın korunması ve halkın daha rahat ziyaret etmesi amacıyla yapılmış.
Veysel Karani’nin vefatından sonra, kardeşi ve kardeşi aracılığıyla devam eden “Üveysi” ailesinin elinde kalan Hırka, 17. yüzyıl başlarında Sultan 1. Ahmed’in fermanı üzerine Şükrullah Üveysi tarafından İstanbul’a getirilmiş. Sonradan yapılacak olan Hırka-i Şerif Camisi yakınında bir eve yerleşerek “Hırka” ziyaretini burada başlatmışlar.
Nişancı Mehmet Paşa Camii: 1584-1588 arasında Mimar Sinan tarafından yapılmış. Tezkiretül bünyanda adı geçmeyen caminin Mimar Sinan’a ait olduğunu Evliya Çelebi yazar. Zamanında bir külliye olarak tasarlanan imaretten sadece cami ve türbe kalmış.
Aetius Sarnıcı : Burası neresi? diye soracaksınız biliyorum. Bildiğiniz Karagümrük Stadı. İmparator 2. Teodosyus döneminde Aetius tarafından 420’li yıllarda yaptırılmış. Osmanlı döneminde bostan olarak kullanılmış. Cumhuriyetin ilk yıllarında bu açık sarnıcın içine Karagümrük Stadı yapılmış. Stad yapılırken arkeolojik önemi olan duvar ve sütunlara dokunulmamış.
Kumrulu Mescit: Fatih Camii’nin mimarı Atik Sinan’ın kendi adına yaptırdığı camidir. Atik Sinan’ın ellerini kestiren Fatih Sultan Mehmet kadı tarafından haksız bulunmuştu. İstese kısas yaparak padişahın ellerini kestirebilirdi. Fakat bunu yapmadı. Atik Sinan’ın bu ilginç hikayesi için tıklayın.
Kaynaklar:
wikipedia -vefa stadı, Fatih Külliyesi
secret destination -Fethiye camii-
İstanbul Ansiklopedisi -Fethiye Camii-
Fatih Müftülüğü -Fatih Camii, Fethiye Camii,
wowturkey -vefa stadı-