İstanbul Erkek Lisesi, İstanbul’da bulunan ve Birinci Ulusal Mimarlık dönemine geçişi sağlayan önemli yapı örneklerinden biridir. Bugün okul olarak kullanılan bina, eski Düyun-u Umumiye binasıdır ve tarihi bir geçmişe sahiptir.
1897 yılında tamamlanan bu yapı, İtalyan mimar Alexandre Vallauri tarafından tasarlanmıştır. Vallauri, o dönemde sadece bu yapıyla yetinmemiş, İstanbul’un büyük boyutlu ve maliyetli yapılarını Fransız sermayedarları ve Osmanlı ileri gelenleri için planlamıştır. Aynı zamanda Sanayi-i Nefise Mektebi’nde mimarlık hocalığı yapmış olan Vallauri, İstanbul’da etkili bir mimar olarak tanınmıştır.
Düyun-u Umumiye Binası ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane gibi yapılar, yabancı mimarların Osmanlı İmparatorluğu’nda ulusal akımlarla birleşerek çalışmalarını sergiledikleri ilginç örneklerdir. Bu binalarda, o dönemde yaygın olan dünya özelliklerinin yanı sıra Osmanlı mimarisi ve ulusal akımın talepleri bir arada değerlendirilmiştir. Mimar Sinan döneminin mimari özelliklerinden ve süsleme anlayışından da bazı aktarmalar ve değerlendirmeler göze çarpmaktadır. Bu yaklaşım, yabancı mimarların Osmanlı yönetiminde egemen akıma uyarak iş bulma isteklerini de gözler önüne sermektedir.
İstanbul Erkek Lisesi binasında, özellikle cephe malzemeleri, kemerler ve saçaklarda Osmanlı dinsel ve sivil yapılarının mimari öğelerinden esinlenildiği açıkça görülmektedir. Bununla birlikte, yapının anıtsal mekanlara sahip olması ve büyük boyutlarda tasarlanması, o dönemin ekonomik yapısıyla biraz çelişmektedir.
İstanbul Erkek Lisesi binası, sadece bir okul binası olmanın ötesinde, tarihi bir miras ve mimari bir şaheserdir. İtalyan mimar Vallauri’nin tasarımı, Osmanlı mimarisi ve ulusal akımın etkilerini birleştirerek dikkat çekici bir yapı ortaya koymuştur. Bu yapı, İstanbul’un kültürel ve tarihi zenginliğini yansıtan önemli bir simge haline gelmiştir.
Kaynaklar:
İstanbul Erkek Lisesi
İstanbul Erkek Lisesi eski fotoğrafları
