Kıztaşı, İstanbul’un Fatih ilçesinde bulunan bir anıttır. 455 yılında Doğu Roma İmparatoru Markianos anısına kentin valisi Tatianus tarafından yaptırılmıştır.
Kıztaşı, günümüze Fatih’te Kıztaşı olarak isimlendirilen küçük meydanın ortasında ulaşabilmiştir. İstanbul’un fethinden sonra kurulan ilk Türk mahalleleri arasında “Kıztaşı Mahallesi” olarak adı da geçmiştir. Uzunca bir süre Saraçhane’de Yeniçeri odalarında bir evin bahçesinde kalan bu anıt, 1908 yılında Çırçır yangınından sonra yeniden yapılan düzenleme sonunda ortaya çıkarılmıştır.
Kıztaşı, kızıl-gri Mısır granitinden iki parça olarak yapılmıştır. Kaidesi dört yüzlüdür ve beyaz mermerden yapılmıştır. Her üç yüzündeki madalyonlar Yunan haçları ile bezenmiştir. Kaidesinde Nike heykelinin bulunuşundan ötürü halk arasında Kıztaşı olarak bilinmektedir.
Kaidesinin batı yüzünde Latince bir kitabe bulunmaktadır. Kitabede şu metin yazılıdır:
PRINCIPIS HANC STATVAM MARCIANI CERNE TOVUQVE PRAEFECTVS VOVIT QVOD TATIANVS OPVS
Bu metnin çevirisi şu şekildedir:
“İşte bu imparator (birinci yurttaş) Marcianus’un anıtıdır / Ve Tatianus bu eseri adamıştır.”
Sütunun üzerinde ise bir Korint başlığı bulunmaktadır. Başlığın İmparator Markianos’un heykellerinden birinin kaidesi olması muhtemeldir.
Kıztaşı’nın üzerinde bulunan ve İmparator Marcianus’a ait bronz heykelin 13. yüzyılda Venedikliler tarafından İstanbul’dan Bari’ye götürüldüğü ve şu an orada bulunan Barletta Heykeli olduğu da söylenmektedir.
Evliya Çelebi seyahatnamesinde bu sütundan tılsımlı taş olarak bahseder ve şu cümleler ile anlatır;
Saraçhanebaşı’nda göklere uzanmış tek parça bir sütundur. Üzerinde mermerden yapılmış beyaz bir sandık içinde Kral Pozantin’in kızı gömülüdür. Bu tabut şehri karınca ve yılandan korumak için tılsımlıdır.
Kaynaklar;
Kıztaşı Fotoğrafları
Kıztaşı Eski Fotoğrafları
