Dimitri Kantemir’in Evi

Fatih ilçesi Fener Semti Tevkii Cafer Mahallesindedir. Ünlü tarihçi Dimitri Kantemir bu evde yaşamıştır.

Boğdan Voyvodası Konstantin’in küçük oğlu olan Dimitri Kantemir, 26 Ekim 1673’te Boğdan’ın başkenti olan Yaş’ta doğdu. Çocukluğundan itibaren ülkesinin bilginlerinden ders aldı. 1684 yılında Osmanlı Devleti babasını Boğdan beyliğine atayınca, o zamanki geleneğe göre önce ağabeyi Antiyoh, 1687’de de Kantemir Babıali’ye rehin olarak gönderildi Ve burada aralıklarla tam 22 yıl kaldı. Kantemir bu süre içinde zamanının en büyük bilginlerinden ders aldı. Bunların içinde Yunan kültürünün temel direkleri sayılan Argoslu Filozof Manos ile Paduva Üniversitesi’nde yetişmiş olan bilgin Aleksandr Mavrokordato, filozof Antonio Spandoni ve ünlü Kuran yorumcusu Nefyoğlu ile musikici Rami Mehmed Paşa, astronom ve filozof Esad Efendi sayılabilir.

Zamanının en kültürlü bilginlerinden biri olan Dimitri Kantemir’e, 18. yüzyıl Avrupa’sında en büyük ünü sağlayan kuşkusuz yazdığı Osmanlı tarihidir. Kantemir’in, İstanbul’a üçüncü gelişinde (1700-1710) yazmaya başladığı ve Rusya’daki çiftliğinde 1716’nın sonbaharında bitirdiği Osmanlı İmparatorluğu’nun Yükseliş ve Çöküş Tarihi adlı yapıtı, Doğu kültürleri üzerine yapmış olduğu en geniş incelemedir. Ortaçağ Latincesiyle yazdığı bu yapıt için başta Saadettin Hoca’nın Tacü’t-Tevarih’inden, Selaniki, Peçevi, Karaçelibizade, Katip Çelebi, Naima ve başka Doğulu kaynaklardan, dillerini iyi bildiği Batılı tarihçilerden ve kendi gözlemlerinden faydalandı.

Önce İngilizceye, sonra Fransızcaya ve Almancaya çevrilen bu anıtsal eserle nedense gerek çağdaşları, gerekse sonraki Türk yazarları pek ilgilenmedi. Bazı tarihçilere göre bunun nedeni bir ihanet girişimiydi. Onlara göre, Kantemir 1710 yılında Rus Çarı Petro ile ittifak içine girip Osmanlı’ya komplo hazırlamıştı. Bazı kaynaklar ise Osmanlı-Rus savaşının başlaması üzerine Babıali’nin, Boğdan Voyvodası Nikolay Mavrokordato’nun yerine, güvenilir bir dost olduğu kabul edilen Dimitri Kantemir’i getirdiğini öne sürerler. Yani birbirinin tam aksi iki varsayım.(Atlas Dergisi Ağustos 2007 sayısından)

Dimitri Kantemir’in evi, “Fener Balat Semtlerinin Rehabilitasyonu Projesi” kapsamında Haziran 2007’de Müze olarak kullanılmak üzere restore edildi. (Fotoğraf Restorasyon sırasında çekilmiştir)