Süleymaniye’de yer alan bu kütüphane, Başdefterdar ve divan sahibi bir şair olan Atıf Mustafa Efendi tarafından 1741 yılında yaptırılmıştır. Osmanlı devletinde bağımsız bir binaya sahip olan ikinci kütüphane olma özelliğini taşır. ( ilki “Köprülü Kütüphanesi”dir)
Süleymaniye Atıf Efendi Kütüphanesi, 3.000 el yazması eser ve yaklaşık 30.000 eski ve yeni basma kitapla büyük bir koleksiyona ev sahipliği yapmaktadır. Bu koleksiyonun en önemli parçası ise Mehmet Zeki Pakalın’ın hibesi olan eserlerdir. İslam, tarih, felsefe, edebiyat ve daha birçok konuda birbirinden değerli eserler burada bulunmaktadır.
Kütüphane, avlulu ve bahçeli bir yapıya sahiptir. Ana kapısının üzerindeki mermer kitabede “Darül kütübi Atıf 1289” yazmaktadır, bu da kütüphanenin yapım tarihini göstermektedir. Duvarları yüksek, tuğla ve kesme taş kullanılarak inşa edilmiştir. Ayrıca, kütüphanenin altında bir Doğu Roma sarnıcı bulunmaktadır, bu da mekânın tarihi derinliğini vurgulamaktadır.
Encümen dosyasında kütüphaneyi yaptıran Atıf Efendi hakkında şu bilgiler verilmektedir.
Bu kütüphanenin banisi İstanbullu Mustafa Atıf Efendidir. Mumauleyh İzzet Ali Paşa Defterdarlığında kaleme girip Defterdar mektupçusu ve Hocagandan oldu. 1150 Rebiulahirinde (Miladi 1737) Şıkkı evvel Defterdar oldu. 1151 de azledilerek Şehir köyüne gönderildi, badehu Gelibolu’ya tahvil edildi. 1152 de ikinci defa Baş Defterdar oldu. 1154 de infisal edip Hacca gitti. Orada üç sene kaldıktan sonra avdetinde üçüncü defa Defterdar oldu. 1155 senesi Cemazilahirin 22 sinde (M.1742) vefat etti. Haydar paşada medfundur. Türkçe, Arapça, ve Farsça şiirleri vardır.
Atıf Efendi Kütüphanesi fotoğrafları
Atıf Efendi Kütüphanesi eski fotoğrafları
