Yaklaşık 2 ay kadar önce bir tarih dergisi “İstanbul’un havadan çekilen ilk fotoğrafları” diyerek işgal yıllarında İngiliz ve Fransız pilotların çektiği fotoğraflardan haber yapmıştı.
İstanbul’un havadan çekilen “ilk” fotoğrafları biraz iddialı bir söylem olmuş. İlk, en büyük vb. demek biraz risk taşıyor. Uzun süredir web üzerinde gördüğüm eski İstanbul fotoğraflarını biriktiriyorum. O fotoğraflar içinde kısa bir yolculuk sonrası 1. Dünya Savaşı’nda müttefikimiz olan Almanların İstanbul’da havadan çektikleri fotoğraflara rastladım. Bu fotoğraflar işgal yıllarından önce günümüzde görmeye pek alışık olmadığız bir hava aracından çekilmiş.
Yeşilköy’den havalanan bir Alman zeplini 19 Mart 1918 günü İstanbul’u fotoğraflamış.
Gökyüzünden St. Stefano yani Yeşilköy
Bakırköy semalarından Tarihi Yarımada Boğaz ve Anadolu Yakası
Yeşilköy’den havalanan zeplin Marmara Denizi üzerinden Tarihi Yarımada ve İstanbul Boğazı girişini fotoğraflamış
Gökyüzünden Fatih Camii ve çevresi
Zamanın Seraskerat’ı yani Savunma Bakanlığı günümüzün İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesi. Seraskerat arkasında ise Süleymaniye Camii görünüyor.
Gökyüzünden Haliç ve Unkapanı Köprüsü’ne bakış
Haliç semalarındaki zeplin bir gemi üzerinden fotoğraflanmış
Gokyüzünden Haydarpaşa ve Galata Köprüsü
Tarabya Koyu
Ma-i Cari Tabyası bölge halkının söylemiyle Macar Tabya yani Rumeli Kavağı. Zeplinin gölgesi fotoğrafa misafir olmuş.
1918 yılında havalanan zeplinin kaç uçuş yaptığı bilgisine ulaşamadım fakat İstanbul’un yine zeplinden çekilmiş başka fotoğraflarına da rastlamak mümkün.
Tabi bu elimizde fotoğrafları olan çalışmadan yıllar önce Temmuz 1913’te başka bir zeplin daha havalanmış İstanbul semalarına… Bu uçuşta fotoğraf çekilmiş midir? Çekildi ise günümüze ulaşmış mıdır? Bilmiyorum.
Almanya’dan satın alınan Parseval-9 Ayastefanos’ta, 23 Temmuz 1913
Osmanlı Ordusu’nun uçma tutkusu daha eskiye dayandığının bir başka ispatı ise 1909 yılında Taksim Topçu Kışlası önünde balon ile yapılan uçuş denemeleri. Bu denemelerin fotoğraflarını çekmeyi başaranlar balon üzerinden görüntü almış olabilirler mi?
Topçu Kışlası’nın talimhanesinde yapılan bir uçuş denemesi
1909 yılında çekildiği belirtilen bu fotoğraf karesi muhtemelen balondan yakalanmış. 1912 öncesi kullanılan ahşap Galata Köprüsü görünüyor.
İstanbul’a ait ilk panorama fotoğrafı Girault de Prangey tarafından Beyazıd Kulesi’nden, 1843 tarihinde çekilen 9.5 x 24 santimetre boyutlarındaki panoramadır.
Bir makale için bana Yedikule Altınkapı ile şimdiki Galleria AVM arası hava fotoları lazım