Dikilitaş’ta bir yolsuzluk hikayesi

Sultanahmet Meydanı’nda dikili olan Obelisk veya bizim bildiğimiz ismi ile Dikilitaş ayrıntılı incelendiğinde yüzyıllar öncesinden size bazı şeyler fısıldar. Hatta bir yolsuzluk hikayesi bile anlatır.

Daha önce dikkatinizi çekti mi? Dikilitaş’ın kitabe kısmında kazınmış ama sonra tekrar yazılmış bir kısım var.

Önce kitabede neler yazıyor onu bir aktarmaya çalışalım

DIFFICILIS QVONDAM DOMINIS PARERE SERENIS

IVSSVS ET EXTINCTIS PALMAM PORTARE TYRANNIS

OMNIA THEODOSIO CEDVNT SVBOLIQVE PERENNI

TER DENIS SIC VICTVS EGO DOMITVSQVE DIEBVS

IVDICE SVB PROCLO SVPERAS ELATVS AD AVRAS

Tercümesi ise şu şekilde;

Önceleri direnmiştim; fa­kat  yüce efendimizin emirlerine itaat ederek, yenilen tiranlar üzerinde zafer çelengini taşı­mam bana emredildi. Her şey Theodosius ve onun kesintisiz sülalesine boyun eğiyor. Bana da böylece galip gelindi ve Proclus’un yönetimi altında üç defa on günde yükselmeğe mecbur edildim.

Dikilitaş’ın kitabesi taşın ağzından cümlelermiş gibi hazırlanmış.  Kitabede İmparator Theodosius’un bu taşı Proclus’un yardımı ile diktiğini anlatıyor. Theodosius’un, 379’dan 395’e kadar Roma İmparatorluğu yaptığını ve Doğu ve Batı Roma’nın ikisini birden yönetmiş son imparator olduğunu biliyoruz.

Peki bu Proclus kim? Tahminen dönemin belediye başkanı veya benzer bir görevdeki kişi idi.  Şimdi gelelim başta anlattığımız yolsuzluk meselesine. O dönem birinin yolsuzluğa karışması veya suç işlemesi durumunda aldığı ceza ile yetinilmiyor yaptığı eserler üzerinden ismi kazınıyordu. Tıpkı dikilitaş kitabesinde olduğu gibi. Fakat Proclus aklanmış olacak ki kitabeye ismi tekrar yazılmış…

Kitabe çevirisi için http://arkeokur.tumblr.com ‘ teşekkür ederiz.