Adım adım Beyoğlu tarihi (1)

Tanzimat Fermanı ve Beyoğlu Belediyesi’nin ilk ismi olan 6. Daire’nin kuruluşu ile başlayan sürecin yıl yıl tüm kilometre taşları… Beyoğlu Belediyesi’nin yayını olan Beyoğlu Gazetesi tarafından derlenen bu kıymetli bilgiyi web ortamına taşıyalım istedik. Serinin ilk kısmı 1855-1861 tarihlerini kapsıyor…

Tanzimat

3 Kasım 1839 Gülhane Hatt-ı Hümayunu okundu ve Tanzimat ilan edildi.

Şehremaneti

20 Mayıs 1855 Dersaadet Şehremaneti Meclisi ve Tanzimat Meclisi teşkil edildi. (BOA, 37/N /1271 (Hicrî), Dosya No:57, Gömlek No:4)
24 Temmuz 1855 Daha çağdaş bir belediye yapılanması için İhtisab Nezareti kaldırıldı, Şehremaneti kuruldu. 1-İhtisab Nezareti’nin lağvıyle Meclis-i Vâlâ’nın tabii Âzâsından sayılmak üzere “Şehremaneti” namıyle bir memuriyet ihdas olunarak maiyyetine iki muavin verilmesi. 2-Dersaadet’in ileri gelenlerinden “Şehir Meclisi” namıyle bir meclis-i mahsus oluşturulması. ve anılan Şehremaneti memuriyetine sabık Amasya Mutasarrıfı Salih Paşa’nın tayini hususlarının istizanı. (BOA, 09/Za/1271 (Hicrî), Dosya No:55, Gömlek No:4)
1855–1856 Avrupa’nın tüm kentleriyle telgraf bağlantısı kuruldu. (N. Akın, S.145)

Mehmet Kamil Bey [1857 -1860, azil]

28 Aralık 1857 6. Daire-i Belediye’nin kuruluş ve işleyiş ilkelerini belirleyen ilk nizamname (yönetmelik) yayınlandı. (Zafer Toprak, İst. Ans., C.1, S. 222)
1857 – 1855 yılından itibaren planları olgunlaştırılan Dolmabahçe Gazhanesi’nden getirilen havagazıyla sokakların aydınlatılması projesi nihayet gerçekleşti, İstiklal Caddesi aydınlatıldı. Uygulama, zaman içinde evlere ve ara sokaklara da yayılarak gelişti. (N. Akın, S.128)
1857 Kırım savaşından sonra Rus Elçiliği’nde bir ilk balo verildi. (G. Scognamillo)
1857 Karabet Papazyan’ın Şark Tiyatrosu’nda Türkçe oyunlar oynanmaya başlandı. (G. Scognamillo)
1857 Sakızağacı’nda başlayan bir yangında 209 bina yandı. (G. Scognamillo)
1857 Galata’da Mumhane yangınında 76 bina yandı. (G. Scognamillo)
1857 Taksim’deki Taş Kışla’nın (Mecidiye Kışlası) -bugünkü İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi- inşaatı bitti. (G. Scognamillo)
10 Nisan 1858 Emlak vergisinin belediye tarafından toplanması ve belediye hizmetlerine sarf edilmesi hakkında meclis kararı çıktı.
1858 Parselasyon çalışmaları başladı.
7 Haziran 1858 94 Maddelik 6. Daire-i Belediye Nizamnamesi (yönetmelik) rapor eşliğinde Bab-ı Ali’ye sunuldu (BOA, 24/L /1274 (Hicrî), Dosya No:57, Gömlek No:1).
Ekim 1858 Sokakların adlandırılması ve binaların numaralandırılması planlarının uygulama aşamasına geldiği duyuruldu.(N. Akın, S.130)
1858 Sultan Abdülmecit Naum tiyatrosunda bir opera ve bale gösterisi izledi. (G. Scognamillo)
Nisan 1859 İngiliz Elçilik binası açıldı. (N. Akın, S.201)
Mayıs 1859 İstanbul’da Belediye Altıncı Dairesi’nin vazifelerine dair Fransızca-Türkçe matbu nizamname yayınlandı. (BOA, 02/L /1275 (Hicrî), Dosya No:36, Gömlek No:2)
Eylül 1859 Pera Tekke yöresinde bölgenin ticari faaliyetlerini canlandırmak için bir telgraf postanesi kuruldu. (N. Akın, S.145)
1859 Tepebaşı çevresi kaldırım çalışmaları ve kanalizasyon sorunlarını çözmek için kaplamaların kaldırılması çalışmaları başladı.
1859 Karaköy meydan düzenlemesi, kaldırım ve kanalizasyon çalışmaları başladı.
1859 Tepebaşı mezarlık alanının dörtte üçü yola katılıp ve Mevlevihane önündeki aks genişletildi. (N. Akın, S.105)
1859 Galata ve Tophane aydınlandı. (G. Scognamillo)
1859 Canzuch (Kanzuk) Eczanesi açıldı. (G. Scognamillo)
1859 Dolmabahçe Saray Tiyatrosu açıldı. (G. Scognamillo)
Kasım 1859 6.Daire tarafından çizilen Galata ve Pera planı yayınlandı. (N. Akın, S.105)
1860 Yol genişletme düzenleme çalışmaları dahilinde Galata Surları yıkılmaya başladı.
1860 Havagazı aydınlatma tesisatının yerleştirilmesi çalışmalarına başlandı.
1860 Parselasyon çalışmaları tamamlandı.
1860 İstiklal Caddesi’ne kaldırım döşendi.
1860 Pera’da art arda birçok otel ve pastahane ve lokanta açıldı. Emin Muhlis Bey (Paşa)

[2 Eylül 1860 – 4 Kasım 1860, Şam Valiliği’ne tayin]

17 Eylül 1860 Karakol binasının yıkımı ve yeniden yapılması işinin tamamen belediye tarafından gerçekleştirileceği, projenin 6. Daire’nin mimarı P.A. Bilezikçi tarafından gerçekleştirileceği duyuruldu. (N. Akın, S.338, Dipnot: 457)
3 Kasım 1860 Galatasaray Yeni Çarşı Sokağı’nın Pera Caddesi’yle birleştiği noktadaki genişletme çalışmaları için Galatasaray’ın çevre duvarı ve kesişme noktasındaki karakol binası yıkımına başlandı. (N. Akın, S.134)

Salih Efendi [22 Kasım 1860 – Eylül 1861]

Nisan 1861 Grand Champs des Morts’un (Büyük Mezarlık) Taksim- Gümüşsuyu-Fındıklı aksındaki kısmının Feriköy’e taşınacağı, buraya yeni defin yapılmayacağı duyuruldu. (N. Akın, S.197)
1861 Esnaf denetimi ve kalite kontrolü sistemli olarak yapılmaya, cezalar uygulanmaya başladı. (N. Akın, S.106)
1861 6. Daire masraflarda kısıntı yapmak için personel azalttı. (N. Akın, S.107)
1861 Mahalle sakinlerine çöplerini belli saatte çıkarması için uyarılar başladı.
1861 Şark Tiyatrosu Ermeni Topluluğu tiyatroya dönüştürülen Cafe Oriental’da temsil vermeye başladı. (G. Scognamillo)
1861 Rumeli Tiyatrosu açıldı. (G. Scognamillo)
1861 Aynalıçeşme’deki Alman Protestan Kilisesi ibadete açıldı. (G. Scognamillo)
1861 Yol genişletme ve çevre düzenleme çalışmaları (Galata surlarının yıkımı) devam etti.
1861 Maltalılar Sokağı’nın genişletme ve kaplama çalışmaları tamamlandı. Yıkılan yapılar yerine modern binalar inşa edildi. (N. Akın, S.140)
Ağustos – Eylül 1861 Çok sayıda işçinin, Galata Kulesi’nin çatısını onarmaya çalıştıkları haberleri yayınlandı. (N. Akın, S.187)
1861 Gümüşsuyu Kışlası’nın yapımı tamamlandı. (G. Scognamillo)
1861 Pera’daki Paskalya kutlamalarına 50.000 kişi katıldı. (G. Scognamillo)
1861 Kalyoncu Kulluğu’ndaki Ayos Konstantinos ve Ayia Eleni Rum Ortodoks Kilisesi’ nin inşaatı tamamlandı. (G. Scognamillo)
1861 Rumeli Tiyatrosu açıldı. (G. Scognamillo)
1861 Aynalıçeşme’deki Alman Protestan Kilisesi ibadete açıldı. (G. Scognamillo)
1861 Taksim Kışlasının inşaatı tamamlandı. (G. Scognamillo)
Kasım 1861 Susuzluğun önemli bir sorun olduğu Beyoğlu’nda, Prusya Elçiliği ve Rum Kilise Konseyi sarnıçlardaki suyu bölge halkının kullanımına açtı.