Alay Köşkü, Topkapı Sarayı’nın dış suru (Sur-u Sultani) üzerinde, padişahların geçit yapan alayları seyretmesi için yaptırılan köşktür. Alay Köşkü’nün bulunduğu yerde 16. yüzyılda ahşap bir köşk bulunmaktaydı. Köşkün bugünkü binası II. Mahmut tarafından Batı Avrupa üslubunda yaptırılmıştır.
Gülhane Parkı’nın içinden geniş bir rampa ile çıkılan köşk, yuvarlak bir hünkâr salonu ile hizmet binalarından oluşmaktadır. Köşkün üstünü geniş saçaklı soğan biçiminde ve dilimli, kurşun kaplı bir külah örtmektedir. İçeride ise bu külahın kubbe halinde olduğu görülmektedir.
İsviçreli Mimar Fossati kardeşlerin projesine göre, 1855’te Alay Köşkü ile Soğukçeşme Kapısı yanındaki burç arasında ve surun dışına bitişik olarak Telgrafhane-i Amire binası yapılarak, Dolmabahçe Sarayı’nın bir köşesine yeni bir Alay Köşkü yapıldığından, artık fonksiyonunu kaybeden asıl Alay Köşkü telgrafhane nazırlarına makam olarak tahsis edilmiştir. Telgrafhane buradan çıktıktan ve cadde kenarındaki binası yıkıldıktan sonra Alay Köşkü uzun süre kullanılmamış, Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarında Güzel Sanatlar Birliğine tahsis edilmiştir. 1938’de Topkapı Sarayı Müdürlüğüne bağlanan köşk daha sonra önemli bir tamirden geçmiştir. 1959-1960 yıllarında geçirmiş olduğu tamirat sırasında sonradan eklenmiş ahşap katlar ve bölmeler kaldırılmıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müzesi ve Kütüphanesi olarak yeniden düzenlenerek 12 Kasım 2011 tarihinde hizmete açılmıştır.
Alay Köşkü fotoğrafları
Alay Köşkü eski fotoğrafları
